Udar mózgu według wielu źródeł (łac. insultus, ictus, apoplexia cerebri) oraz zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia jest zespołem objawów klinicznych charakteryzujących się nagłym wystąpieniem ogniskowego, miejscowego, a czasem uogólnionego zaburzenia czynności pracy mózgowia, którego objawy czynnościowe utrzymują się dłużej niż 24 godziny i nie posiadają innej przyczyny niż naczyniowa. U dzieci udar mózgu występuje w znacznym stopniu rzadziej niż u grupy dorosłych, jednakże jest to problem, który dotyka około 3 dzieci na 100 000 przebadanych w roku.
————————
SPRAWDŹ PROGRAM REHABILITACJI PO UDARZE MÓZGU.
————————
Pierwsze badania dotyczące udaru u dzieci odbyły się już w latach 70-tych XX wieku. Według badań wynikało, iż udar niedokrwienny stanowi około 45% przypadków wśród występujących przypadków zaburzeń czynności mózgu. W XXI wieku ilość przypadków niedokrwiennego zaburzenia pracy mózgu wzrosła do około 50% wszystkich przypadków wystąpienia udaru mózgu u dzieci.
Częstość udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci jest wielokrotnie mniejsza niż u dorosłych, jednak zaburzenia naczyniowe pracy mózgu stanowią istotną przyczynę:
- zaburzeń ruchowych – wystąpienie objawów niedowładu jednej lub obu stron ciała, w zależności od uszkodzeń naczyniowych w mózgu, oraz ataków padaczkowych
- ekspresji mowy – trudności z prawidłową mową, upośledzenie wypowiadania pojedynczych słów lub zupełny brak mowy.
- opóźnienia rozwoju i trudności szkolnych, wpływając tym samym istotnie na przyszłość chorego dziecka.
Udar mózgu u dziecka – uogólnione objawy
- bóle głowy, występują w ostrej fazie częściej w krwotocznych epizodach udarów mózgu;
- zaburzenia świadomości;
- wymioty, drgawki;
- niedowłady połowicze, a także nerwów czaszkowych i inne (w zależności od topografii ogniska niedokrwiennego);
- zaburzenia mowy.
Udar mózgu u dziecka – czynniki ryzyka
U dzieci czynniki ryzyka ostrego niedokrwienia mózgu są mało poznane.
Etiologia, czyli pochodzenie danego schorzenia najczęściej NIE JEST ZNANE.
Najczęstszymi czynnikami są:
- choroby serca, głównie wrodzone wady serca, które nie są diagnozowane w czasie życia płodowego;
- urazy, najczęściej w okolicach czaszki oraz odcinka szyjnego kręgosłupa;
- stany zapalne, przewlekłe występujące przez dłuższy okres czasu, nie podlegające diagnozie;
- choroby układowe tkanki łącznej;
- schorzenia rozrostowe układu krwiotwórczego i malformacje naczyniowe.
U około 20-30% dzieci przeprowadzono dokładną diagnostykę po dokonanym udarze niedokrwiennym mózgu, jednakże do dziś nie jest znana jednorodna grupa przyczyn wystąpienia zaburzeń czynności naczyniowych pracy mózgu.
Najistotniejszymi czynnikami, tzw. markerami (czynnikami które mogą świadczyć o wystąpieniu schorzenia), a właściwie mechanizmu powstania zakrzepicy, która może być odpowiedzialna za wystąpienie udaru, są:
- liczby płytek krwi;
- gęstości krwi (np. hiperfibrynogenemia);
- aktywności czynników krzepnięcia;
- obniżenie aktywności inhibitorów krzepnięcia: — białka C — białka S— antytrombiny III (AT III, antithrombin III);
- oporność na aktywną postać białka C;
- obecność krążących przeciwciał antyfosfolipidowych na przykładzie aktywności choroby o nazwie toczeń.
Najistotniejszymi czynnikami wystąpienia zaburzeń naczyniowych w mózgowiu, odpowiadających za wystąpienie udaru niedokrwiennego, są:
-
Wrodzone wady serca takie jak:
- Zwężenie zastawki aorty;
- Zwężenie zastawki mitralnej;
- Mięśniak serca;
- Złożone wady serca.
-
Nabyte choroby serca takie jak:
- Choroba reumatyczna;
- Zapalenie wsierdzia;
- Zaburzenia rytmu serca Arrhytmia;
- Choroba Kawasaki.
-
Układowe choroby naczyń takie jak:
- Nadciśnienie tętnicze;
- Cukrzyca;
- Progeria;
- Miażdżyca.
-
Choroby zapalne takie jak:
- Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- Ospa wietrzna;
- Toczeń układowy;
- RZS – reumatoidalne zapalenie stawów.
-
Choroby ze skurczem naczyń takie jak:
- Migrena;
- Krwawienie podpajęczynówkowe.
-
Czynniki o podłożu hematologicznym:
- Nowotwory;
- Białaczki;
- Zaburzenia funkcji wątroby;
- Doustna antykoncepcja.
-
Jedne z najczęstszych – URAZY:
- Zespół dziecka maltretowanego;
- Zator tłuszczowy lub powietrzny;
- Urazy tętnic szyjnych;
- Urazy jamy ustnej;
- Arteriografia;
- Penetrujący uraz śródczaszkowy.
Są to jedne z najczęstszych czynników występowania zaburzeń niedokrwiennych mózgu, pogrupowane według czasu pochodzenia schorzenia oraz miejsca występowania.
Udar mózgu u dziecka – leczenie udaru, postępowanie po udarze.
Postępowanie terapeutyczne w ostrej fazie udaru niedokrwiennego powinno być rozpoczęte NAJSZYBCIEJ i prowadzone równolegle z diagnostyką. Odpowiednia opieka w pierwszych dniach, a nawet godzinach, decydująco wpływa na rokowanie.
Kliniczne napady padaczkowe w ostrej fazie udaru wymagają leczenia przeciwdrgawkowego. Obecnie metody leczenia udaru niedokrwiennego u dzieci zależą od jego przyczyny i obejmują:
- leczenie przeciwzakrzepowe i antyagregacyjne (przeciwpłytkowe);
- transfuzje krwi;
- leczenie chirurgiczne.
Rehabilitacja jest jednak jednym z podstawowych składowych najszybszego powrotu do funkcjonowania w społeczeństwie dziecka, które przeżyło udar mózgu.
W zależności od wieku, dziecko powinno być prowadzone przez zespół składający się z: fizjoterapeuty, logopedy, oraz pod kontrolą lekarza.
Podstawowymi etapami w zależności od stanu dziecka, powinna być jak najwcześniejsza współpraca dziecka z opiekunem jak i rehabilitantem polegająca na aktywizacji, tj. rozruszaniu dziecka, poprzez przywrócenie ruchomości w stawach i siły w mięśniach, a także praca w odpowiednim systemie odnajdywania się pacjenta w przestrzeni oraz czucia własnego ciała, mapowania jego, a także zapamiętywania lub odtwarzania podstawowych wzorców ruchowych oraz artykulacyjnych.
W zależności od deficytów, które dane dziecko doświadczy po udarze mózgu, zespół terapeutów we współpracy z opiekunem, powinien skonstruować cele terapii, a także priorytetowe funkcje, które należy w pierwszej kolejności wdrożyć w życie w celu powrotu małego człowieka do jak najlepszej funkcjonalności w życiu codziennym oraz społeczeństwie. Należy pamiętać jednakże, aby angażować pacjenta nie tylko podczas terapii z fizjoterapeutom (metodą m.in. PNF i NDT BOBATH), ale również w czasie czasu wolnego, życia codziennego, cały czas angażować małego człowieka w jego zwykłe życie.
Autor: Karolina Łozińska