Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN) najczęściej powstają w wyniku udaru mózgu, stanów zapalnych struktur mózgowych, nowotworów, doznanego urazu czaszkowo-mózgowego, bywają również elementem stwardnienia rozsianego lub choroby Parkinsona.
Każda półkula mózgowa nadzoruje i kontroluje aktywność przeciwległej strony ciała. Uszkodzenie jednej strony mózgu niesie za sobą upośledzenie przeciwległej strony ciała, czyli lewa oddziałuje na prawą stronę ciała i odwrotnie. Patologia ośrodkowego układu nerwowego powoduje dezorganizację w całym organizmie człowieka, co wiąże się ze znacznym ograniczeniem samodzielności z powodu objawów ruchowych i czuciowych. W zależności od tego, która część OUN uległa uszkodzeniu można zaobserwować różne anomalie w obrębie układu mięśniowego. Mogą występować zaburzenia:
- Równowagi
- Hipotonia – osłabienie siły mięśniowej spowodowane obniżeniem napięcia mięśniowego
- Hipertonia – wzmożone napięcie mięśniowe
- Porażenie lub niedowład mięśni
- Zanik mięśni
- Wygórowanie odruchów
- Zaburzenia czucia
- Spastyczność.
————————
SPRAWDŹ PROGRAM REHABILITACJI PO UDARZE MÓZGU.
————————
1. Zmieniony próg pobudliwości układu mięśniowego
Pobudliwość to zdolność reagowania na bodźce. „Bodźce powstające w tkance w wyniku wykonywanego ruchu umożliwiają odczuwanie położenia mięśni i stawów w przestrzeni. (…) Prawa półkula mózgu odpowiedzialna jest za interpretację zachowań naszego ciała w stosunku do środowiska.”[3] W wyniku uszkodzenia mózgu może wystąpić utrata wrażliwości skórnej lub czucia dotyku po stronie porażonej. U osób z lewostronnym porażeniem połowiczym moją wystąpić takie objawy jak:
- zaburzenie obrazu ciała – niezdolność do odczuwania kończyny oraz określenia jej miejsca w przestrzeni, a także brak możliwości określenia związku kończyny zresztą ciała;
- niemożność planowania ruchów oraz wykonywania zadań – mogą wystąpić problemy z opracowaniem planu realizacji najprostszych zadań w określonym porządku, np. przygotowanie herbaty;
- dodatkowe trudności – ze względu na utratę zdolności czuciowych, a także zaburzony „obraz ciała”, mogą wystąpić dodatkowe problemy takie, jak:
– niezdolność posługiwania się przedmiotami,
– trudności z utrzymaniem prawidłowej postawy (np. boczne pochylenie),
– trudności z określeniem prawej i lewej strony,
– trudności z poruszaniem się w określonym kierunku,
– niezdolność do rozpoznawania przedmiotów trzymanych w ręce, w chwili gdy oczy są zamknięte.
2. Spastyczność
„Spastyczność jest, obok dysktonii i sztywności, jedną z form wzmożonego napięcia mięśniowego. Charakteryzuje się ona narastaniem napięcia mięśnia, zależnym od szybkości jego rozciągania, z objawem , polegającym na narastaniu oporu do pewnego punktu, po którym napięcie mięśniowe maleje. Zazwyczaj towarzyszy niedowładowi, co nasila dysfunkcję kończyny. Zbyt duże napięcie uniemożliwia wykonywanie swobodnych ruchów. Bez systematycznej, prawidłowej rehabilitacji dochodzi do patologicznego i trwałego ułożenia kończyny, co prowadzi do skrócenia mięśni i zesztywnienia stawowego, powstają przykurcze.
3. Sztywność
„Sztywność to wzmożone napięcie mięśniowe przez cały czas trwania ruchu, bez objawu , określane niekiedy jako sztywność , czasami z objawami skokowego obniżenia napięcia mięśniowego, tzw. objaw <koła zębatego=””> charakterystyczny dla choroby Parkinsona.”</koła>
Assiociazione Italiana, A. Follereau, Usprawnianie po udarze, Wydawca: ELIPSA-JAIM s.c. Kraków 2004, s. 18.
P. Laidler, Rehabilitacja po udarze mózgu, op. cit. , s. 71-72, 233-234.
Assiociazione Italiana. Amici di Raoul Follereau „Usprawnianie po udarze mózgu” Wydawca: ELIPSA-JAIM s.c. Kraków 2004. s.155.
I. Assiociazione .Usprawnianie po udarze, op. cit. s.156-157.
T. Kmieć, Spastyczność – leczenie farmakologiczne, „Opieka Paliatywna nad dziećmi”, 2008, Tom XVI, s. 135.
W. Dega, K. Malinowska „Rehabilitacja medyczna” Warszawa 1994 s. 440.
T. Kmieć, Spastyczność – leczenie farmakologiczne, op. cit. , s.135.
Autor: Mariusz Dębski