Skutki udaru dotykają różnych sfer funkcjonowania człowieka – motorycznej, poznawczej, ale też emocjonalnej i społecznej. Zaburzenia emocjonalne po udarze z jednej strony mogą wynikać z uszkodzenia niektórych struktur mózgu odpowiedzialnych za kontrolę powstawania i wyrażania emocji. Z drugiej strony mogą być reakcją na nagłą utratę zdrowia i trudności z adaptacją do nowej sytuacji. Najczęstszymi zmianami psychicznymi po udarze są depresja, lęk, apatia, drażliwość, impulsywność lub duże wahania nastrojów.
Depresja po udarze mózgu dotyka nawet 1/3 pacjentów. Jej obecność obniża skuteczność leczenia neurologicznego. Ma niekorzystny wpływ na przebieg rehabilitacji neurologicznej, ze względu na obniżenie napędu psychoruchowego oraz osłabienie motywacji. Ponadto depresja niekorzystnie wpływa na funkcjonowanie psychospołeczne i nasila obawy zaburzeń poznawczych. Zaburzenia depresyjne mogą się pojawić w dowolnym okresie po wystąpieniu udaru – bezpośrednio po incydencie lub po upływie tygodni/ miesięcy.
Inną częstą konsekwencją udaru jest apatia. Jej występowanie ma podobną częstotliwość do depresji. Przejawia się obniżeniem aktywności i napędu psychoruchowego oraz brakiem motywacji do podejmowania działań. Chory jest osowiały, bierny, wydaje się obojętny na zdarzenia zewnętrzne. Traci dotychczasowe zainteresowania.
————————
SPRAWDŹ PROGRAM REHABILITACJI PO UDARZE MÓZGU.
————————
Zmienność nastrojów, inaczej nazywana labilnością emocjonalną, to termin używany w przypadku trudności z kontrolowaniem emocji i łatwym przechodzeniem ze stanu przygnębienia do stanu radości, czy wręcz euforii. Wyrażanie emocji często sprawia wrażenie nieadekwatnego do sytuacji. Nawet minimalny bodziec jest w stanie wywołać wybuch płaczu, lub rzadziej – śmiechu. Chory ma świadomość, że jego reakcje są często „przesadzone”, ale nie jest w stanie nad nimi zapanować. Tego rodzaju wybuchy płaczu można łatwo pomylić z depresją, choć czasem nie mają z nią nic wspólnego. Wynikają bowiem z obniżonej zdolności układu nerwowego do kontroli wyrażania emocji, wybuch płaczu staje się w takiej sytuacji odruchem, a nie reakcją na zdarzenia zewnętrzne.
Zaburzeniom emocjonalnym po udarze mózgu mogą towarzyszyć zmiany osobowości. Osobowość to zespół względnie stałych cech i sposobów zachowania. W wyniku udaru może dojść do zmian w zakresie tych cech i zachowań. Chory może stać się bardziej impulsywny, niecierpliwy lub drażliwy albo przeciwnie – bardziej uległy i wycofany. Najczęściej obserwuje się pewnego rodzaju uwypuklenie, wzmocnienie dotychczasowych cech.
Jak radzić sobie ze zmianami emocjonalnymi i osobowościowymi po udarze?
Rehabilitacja neuropsychologiczna, jako oddziaływanie kompleksowe, ma na celu nie tylko usprawnienie lub przywrócenie utraconych funkcji poznawczych, ale też pomoc w zaadaptowaniu się do życia po udarze. Zadaniem terapeuty jest ocena powstałych zaburzeń w kontekście ich przyczyn i pomoc choremu w wypracowaniu strategii radzenia sobie z emocjami lub zmianami osobowości. Odpowiednio poprowadzona terapia może pozwolić choremu na odzyskanie kontroli nad swoim życiem i lepsze funkcjonowanie społeczne.
Źródła:
- Seniów, J., Poudarowe ogniskowe zespoły poznawcze w kontekście rehabilitacji.
- Harciarek, M., Jodzio, K., (2005). Charakterystyka wybranych zaburzeń emocjonalnych po udarze prawej półkuli mózgu. Roczniki psychologiczne 8/2005 (2), 55-71.
- Kot-Bryćko, K., Pietraszkiewicz, F., (2012). Psychologia w medycynie. Część 1 – deficyty poznawcze u osób po udarze mózgu. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, tom 18, nr 4, 340-343
- Wichnowicz, H., (2008). Depresja poudarowa – zaburzenie biologiczne czy psychopochodne. Udar Mózgu, tom 10, nr 1, 40-48.
Autor: Aleksandra Mielnik http://neuroterapia.eu